Tirik afsona: Isaak Nyutonning olma daraxti 400 yoshda va uning urugʻlari kosmosga ham uchgan

"Kent gullari" ning bu olma daraxti 400 yoshda. U Ser Isaak Nyutonning uyi - Angliyaning Linkolnshirdagi Woolsthorpe Minorda yashaydi. Daraxt oʻzini juda yaxshi his qiladi: u hali ham bahorda gullaydi va qizil, yashil olma hosil qiladi. 1665 yilda boʻlgani kabi, 23 yoshli fizik Isaak Nyuton mazkur olma daraxti soyasida choy ichib, dunyo haqida oʻylaydi.
Olma uning shoxlaridan tushdi. U hayron boʻldi: nega mevalar pastga tushib, yon tomonga yoki hatto yuqoriga tushmadi? Shunday qilib, afsonaga koʻra, butun olam tortishish qonuni kashf etildi. Aytgancha, fizikning boshi tepasiga tushganligi aniq emas. Ammo Isaak oʻzining biograflariga shaxsan olma tortishish nazariyasi sari birinchi qadam tashlashda yordam berganini aytdi.


Eski bogʻdagi olma daraxti saqlanib qolgani qiziq. Toʻgʻri, 1816 yilda kuchli boʻron paytida daraxt qisman qulab tushdi. Uning parchalaridan esdalik sovgʻalari yasab, olma daraxtiga xoch qoʻyishni xohlashdi. Ammo daraxtning ildizi shu qadar mustahkamki, olma daraxti jonlanib, yana shoxlarini yoydi. Daraxt endi hech kim unga yaqinlashib, unga zarar etkazmasligi uchun past devor bilan oʻralgan. 


Bogʻbonlar unga gʻamxoʻrlik qilishadi: ular novdalarni kesib, hosilni yigʻib olishadi. Koʻchmas mulkka koʻpincha sayyohlar tashrif buyurishadi: har bir kishi eng katta kashfiyotlardan birining tirik guvohini koʻrishni xohlaydi.

Afsonaviy daraxtning avlodlari institutlarni, rasadxonalarni va botanika bogʻlarini bezatadi va Antarktidadan tashqari barcha qit'alarda oʻsadi. Hamma Nyuton olmasini oʻz ixtiyorida boʻlishini xohlaydi. Bu koʻchatlarning qalbaki va hattoki noqonuniy ravishda chet elga eksport qilinishiga olib keldi. Ammo "Kent gullari" navi shunchalik kam uchraydiki, aldov darhol fosh boʻldi.

Ammo eng ajablanarlisi shundaki, 2016 yilda “Nyuton olma” urugʻlari kosmosga uchib ketdi! 2014 yilda Woolsthorpe Manor menejerlari Buyuk Britaniyaning kosmik agentligiga mashhur olma urugʻi paketini sovgʻa qildilar. Ular ehtiyotkorlik bilan saqlangan va ikki yildan soʻng yuk bilan birga ular XKSga etkazilgan. Urugʻlar ingliz astronavti Tim Peakning tajribalarida qatnashdi va 198 kundan keyin Yerga qaytib keldi.
Biroq, kosmik sayohat ularni buzmadi: urugʻlardan sogʻlom koʻchatlar unib chiqdi. Bu shuni anglatadiki, olma daraxtining fanga xizmati davom etmoqda, deb xabar baerdi Puls.